Բնության բարիքներից բացի  մարդիկ այլ կարիքներ էլ ունեն,  ասենք՝ կրթության, փոխադրամիջոցների, բժշկության,  կենցաղը գեղեցիկ ու հարմար դարձնող տարբեր  իրերի: Այս բոլոր իրերի արտադրությունը, վաճառքը և օգտագործումը՝ սպառումը, կոչվում են տնտեսություն:
Տնտեսությունը կազմող  մասերն են՝  գյուղատնտեսությունը՝ հողագործությունն ու անասնապահությունը, օգտակար հանածոները, արդյունաբերությունը, շինարարությունը, տրանսպորտը, առևտուրը և իհարկե՝ մարդու աշխատանքը:  Այս բոլոր մասերը փոխկապակցված են:                   

Գյուղատնտեսությունը բաժանվում Է բուսաբուծության և անաս­նապահության:

Մշակաբույսերի մեծ մասը մարդն օգտագործում են որպես սննդամթերք։ Մյուս մասը կեր է ընտանի կենդանիների համար: Մշակաբույսերի մասն էլ, օրինակ՝ շաքարի ճակնդեղը, բամբակենին, վուշը, հումք է սննդի արդյունաբերության համար: Շաքարի ճակնդեղից ստանում են շաքար, բամբակից և վուշից՝ թել: Բուսաբուծությունը զբաղվում է զանազան մշակաբույսերի աճեցմամբ: Բուսաբուծության մեջ առաջնակարգ նշանակություն ունի ցորենի մշակու­թյունը, որը մարդկության մեծ մասի հացն է: Աշխարհի շատ երկրներում ցորենից հետո մարդիկ իրենց սննդի մեջ ամենից շատ օգտագործում են կար­տոֆիլ, դրա համար էլ այն անվանում են «երկրորդ հաց»: Մարդն աճեցնում է նաև բրինձ, գարի, բազուկ, գազար, վարունգ, պոմիդոր, սուրճ, թեյ, մրգեր՝  խաղող, ձմերուկ, բամբակենի և այլն:

Անասնապահությունը զբաղվում է ընտանի կենդանիների բուծմամբ: Անասնապահական մթերքները մեզ համար ևս արժեքավոր սնունդ են: Օրինակ՝ դու արդեն գիտես, որ մարդու օրգանիզմի համար խիստ կարևոր են միսը և կաթնամթերքը: Բացի այդ, տարբեր ընտանի կեդանիներից մենք ստանում ենք բուրդ, կաշի, փետուր, որոնք էլ հումք են դառնում գործվածքի, հագուստի, կոշիկի, գորգերի համար: Ընտանի կենդանիները նույնպես բազմազան են: Դրանց շարքում կան կաթնասուններ (կով, ոչխար), թռչուններ (հավ, սագ), ձկներ (իշխան, սիգ), միջատներ (մեղու): Ձկներ բուծելու համար մարդը հաճախ ստեղծում է արհեստական լճակներ և ջրամբարներ:

Անասնապահության համար մարդը որպես կեր օգտագործում է բնության բարիքները և իր աճեցրած բույսերը: Հայաստանում ամռանը կովերին, ոչխարներին, այծերին կարելի է հանդիպել հիմնականում լեռնային արոտներում, որտեղ նրանք սնվում են հյութալի խոտաբույսերով: Այստեղ են նաև տեղափոխում մեղուների փեթակները, որովհետև շատ են բազմերանգ ծաղկաբույսերը:

Միաժամանակ մարդը հատուկ գործարաններում արտադրում է համակցված կերեր, որոնք պարունակում են կենդանիներին շատ անհրաժեշտ սննդարար նյութեր:

Այն մարդկանց, ովքեր զբաղվում են միայն գյուղատնտեսական մշակաբույսեր աճեցնելով, անվանում են հողագործներ կամ երկրա­գործներ, իսկ ովքեր բուծում են միայն կենդանիներ՝ անասնապահներ: Շատ մարդիկ զբաղվում են թե’ մեկով, և թե’ մյուսով: Նրանց էլ  սովորաբար անվանում են ագարակատերեր (ֆերմերներ):

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ է գյուղատնտեսությունը, և ի՞նչ ճյուղերից է բաղ­կացած այն: Գյուղատնտեսությունը բաղկացած է բուսաբուծությունից և անասնապահությունից։
2. Ինչո՞վ է զբաղվում բուսաբուծությունը, և ի՞նչ բույսեր է աճեցնում մարդը սննդամթերք ստանալու, անասնա­կերի և արդյունաբերության համար: Մշակաբույսերի աճեցնելով։ Աճեցնում են ցարենը, բրինձը, կարտոֆիլը, բազուկը, գազարը, շաքարային ճակընդեղը, դդումը։
3. Ինչո՞վ է զբաղվում անասնապահությունը: Կենդաներ բուծելով՝ կով, ոչխար, հավ, բադ, ձկներ, մեղուներ։
4. Օրվա ընթացքում բուսաբուծությունից և անասնապա­հությունից ստացված ի՞նչ մթերք ես օգտագործում քո սննդի մեջ: Հաց, լավաշ, միս, կարտոֆիլ, ձվածեղ, շիլա, պանիր, երշիկ։
5. Ինչպե՞ս են միմյանց հետ կապված բուսաբուծությունը և անասնապահությունը: Կենդանիներին կերարակրում են աճեցրած բույսերով։ Ագարակներում երկուսով էլ զբաղվում։
6. Ի՞նչ կապ կարող է լինել գյուղատնտեսության և արդյունաբերության միջև: Տրակտոր, գործիքներ։

Մեծահասակները թվեր շատ են սիրում: Երբ նրանց պատմում ես, որ դու նոր բարեկամ ես ձեռք բերել, նրանք երբեք չեն հարցնում ամենագլխավորի մասին: Երբեք նրանք չեն ասի. «Իսկ ինչպիսի՞ ձայն ունի նա: Ինչպիսի՞ խաղեր է սիրում խաղալ: Թիթեռներ բռնո՞ւմ է, թե՞ ոչ»: Նրանք հարցնում են. «Քանի՞ տարեկան է նա: Քանի՞ եղբայր ունի: Քաշն ինչքա՞ն է: Ինչքա՞ն է վաստակում նրա հայրը»: Եվ դրանից հետո երևակայում են, թե ճանաչեցին մարդուն: Երբ մեծահասակներին ասում ես՝ «Ես տեսա վարդագույն աղյուսից մի տուն, որի պատուհանին խորդենի կար, իսկ կտուրին՝ աղավնիներ», նրանք երբեք չեն պատկերացնում այդ տունը: Նրանց պետք է ասել. «Ես տեսա մի տուն, որ արժե հարյուր հազար ֆրանկ»: Եվ միայն այդ ժամանակ նրանք կբացականչեն. «Ինչպիսի՜ գեղեցկություն»: Ճիշտ այդպես, եթե նրանց ասես. «Ահա ձեզ ապացույցներ, որ, իրոք, Փոքրիկ իշխանը եղել է, որ նա շատ, շատ լավն էր, ծիծաղում էր և շատ էր ուզում գառնուկ ունենալ. իսկ ով ուզում է գառնուկ ունենալ, նա անպայման գոյություն է ունեցել»: Եթե այսպես ասես, նրանք միայն ուսերը կթոթվեն ու ձեզ կնայեն այնպես, ինչպես կնայեին մի անգետ մանկիկի: Բայց եթե նրանց ասես՝ «Նա թռել եկել էր մի մոլորակից, որը կոչվում է № 612», դա նրանց կհամոզի, և նրանք քեզ այլևս չեն ձանձրացնի հարցերով: Ի՜նչ կարող ես անել, այդպես են մեծահասակները: Չարժե նրանցից նեղանալ: Երեխաները մեծահասակների նկատմամբ պետք է ներողամիտ լինեն:

Բայց մենք հասկանում ենք, թե ինչ բան է կյանքը, և ինչ խոսք, ծիծաղում ենք համարների ու թվերի վրա: Ես այս պատմվածքը սիրով մի կախարդական հեքիաթի նման կպատմեի: Ես կուզեի սկսել այսպես. «Կար-չկար մի գեղեցիկ իշխան կար: Նա ապրում էր մի մոլորակի վրա, որը իրենից մի քիչ էր մեծ, և նա սրտակից բարեկամ չուներ…»: Նրանք, ովքեր ճանաչեցին կյանքը, կզգային, որ սա զուտ ճշմարտություն է: Ես ամենևին էլ չեմ ուզում որ իմ գիրքը կարդան միայն զվարճության համար: Իմ սիրտը ցավից ճմլվում է, երբ ես (հիշել) իմ փոքրիկ բարեկամին, և ինձ համար հեշտ չէ նրա մասին պատմելը: Արդեն վեց տարի է անցել այն օրից, ինչ նա և իր գառնուկը հեռացել են ինձանից: Ես նրա մասին ուզում եմ պատմել, որպեսզի չմոռանամ նրան: Շատ տխուր բան է, երբ բարեկամներին մոռանում են: Բոլորը չէ, որ բարեկամ ունեն: Եվ ես հիշում եմ, թե կդառնամ մեծահասակների նման, իսկ նրանք թվերից բացի ոչնչով չեն հետաքրքրվում:

1. Տեքստի չորս բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դո՛ւրս գրիր այդ բառերը՝ լրացնելով բաց թողած տառերը:

եղբայր

հարյուր

պատմվածքը

հեքիաթ

2. Ի՞նչ է նշանակում երևակայել բառը.

ա/ պատկերացնել
բ/ շինել
գ/ պատրաստել
դ/ կառուցել

3. Գրի՛ր տրված բառերի հոմանիշները.
   ա/ գեղեցիկ – սիրուն
   բ/ շատ – լիքը
   գ/կախարդական – մոգական

դ/ մեծ – Խոշոր

4. Տրված բառերից որի՞ դիմաց է սխալ նշված նրա տեսակը.

ա/ սիրտ – պարզ

բ/ բարեկամ — բարդ

գ/ գեղեցկություն – պարզ

դ/ անգետ — ածանցավոր

5. Տեքստում հանդիպող հետևյալ բառերից ո՞րն է գործածված եզակի թվով.

ա/ խաղեր

բ/ պատուհաններ

գ/ թվեր

դ/ իշխան

6. Տրված բառերից յուրաքանչյուրի դիմաց նշված է, թե ինչ խոսքի մաս է: Ո՞ր տարբերակում է սխալ նշված.

ա/ գեղեցիկ — ածական

բ/ տխուր — գոյական

գ/ գառնուկ — գոյական

դ/ մոլորակ – գոյական

7. Փակագծերում նշված բայերը համապատասխանեցրո՛ւ տեքստին:

հասկանալ – հասկանում ենք

ճանաչել – ճանաչեցին

հիշել – հիշում եմ
8. Տրված նախադասության մեջ գտի՛ր ենթական և ստորոգյալը:

  Իշխանիկը ապրում էր մի փոքրիկ մոլորակի վրա:

ենթակա՝ Իշխան

ստորոգյալ՝ ապրում էր

9. Տեքստից դուրս գրի՛ր մեկական պատմողական և հարցական նախադասություն:

Մեծահասակները թվեր շատ են սիրում

Թիթեռներ բռնո՞ւմ է, թե՞ ոչ

10. Տեքստում ընդգծված նախադասության մեջ բաց է թողնված մեկ կետադրական նշան: Լրացրու՛:

Ես ամենևին էլ չեմ ուզում, որ իմ գիրքը կարդան միայն զվարճության համար:

10. Ի՞նչ են շատ սիրում մեծահասակները:
    թվեր

12. Ի՞նչ էին հարցնում մեծահասակները նոր բարեկամի մասին:
    Իսկ ինչպիսի՞ ձայն ունի նա, Ինչպիսի՞ խաղեր է սիրում խաղալ, Թիթեռներ բռնո՞ւմ է, թե՞ ոչ, Քանի՞ տարեկան է նա, Քանի՞ եղբայր ունի, Քաշն ինչքա՞ն է, Ինչքա՞ն է վաստակում նրա հայրը։

13. Ինչո՞ւ Փոքրիկ իշխանի մասին պատմելը հեշտ չէր.

ա/ հեղինակը մանրամասները չէր հիշում

բ/ արդեն վեց տարի էր անցել, ինչ նա և գառնուկը հեռացել էին

գ/ բարեկամներին շուտ էին մոռանում

դ/ հեղինակի սիրտը ճմլվում էր

14. Ինչո՞ւ էր հեղինակը վախենում մեծահասակների նման դառնալուց.

ա/ ճիշտ հարցեր էին տալիս

բ/ ծիծաղում էին համարների և թվերի վրա

գ/մեծահասակները թվերից բացի ոչնչով չէին հետաքրքրվում

դ/ մեծահասակները շատ բարեկամներ ունեին

15. Դու՛րս գրիր այն հատվածը, որտեղ գրված է, որ երեխաները պետք է հասկանան և  ներեն մեծերին:
    Չարժե նրանցից նեղանալ: Երեխաները մեծահասակների նկատմամբ պետք է ներողամիտ լինեն:

Пасха – главный праздник всех христиан. Пасхе предшествует сорокадневный пост, во время которого запрещается есть любую пищу животного происхождения: мясо, рыбу, яйца, молочные продукты (сыр, творог, сметана и другие). На Пасху армяне посещают церковь, накрывают праздничный стол и устраивают весёлые «яичные бои». В этом году армяне отметят Пасху 4 апреля.

Блюдо, без которого не обойдётся ни один праздничный стол в этот день, – плов с рисом и изюмом. Рис символизирует человечество, а изюм – христиан. Кроме того, на Пасху армяне едят отварную рыбу и различные блюда из зелени. Обязательным блюдом также являются окрашенные в красный цвет варёные яйца. По традиции их красят с помощью луковой кожуры. На праздничном столе в Армении в этот день можно увидеть также гату и красное вино.

Поздравление с Пасхой на русском языке звучит так: «Христос воскрес!», а в ответ принято говорить: «Воистину воскрес!» Слово «воистину» означает «правда, на самом деле».

Любимая пасхальная игра детей в Армении – «яичные бои». Один человек держит в руках сваренное вкрутую яйцо, а второй человек стучит по нему другим яйцом. Тот, чьё яйцо треснет, проиграет, а победитель заберёт себе это яйцо в качестве приза.

Тема: «Слова-предметы, отвечающие на вопросы О КОМ? О ЧЁМ?»

Всегда употребляются с предлогами на, о, при, в, об и т.д.

Задание 1. Раскройте скобки.

1. Мальчик рассказывал о друзях.
2. Сегодня мы читали книгу о птицах.
3. Родители живут в городах.
4. Отец работает на заводах.
5. Преподаватель пишет на досках.
6. В (библиотеках) можно взять книгу.
7. Наша учительница рассказывала о Пасхе.
8. Мы писали о дружбе.
9. Одежда висит в шкафу.
10. Я встретил на вокзале своего брата.
11. Дети ночевали в палатках.
12. Об этом событии пишут во всех газетах.
13. Цветок растёт в горшоке.
14. Они поехали в театр на автобусе.
15. Туристы любят отдыхать в городских парках.
16. Сестра хорошо играет на гитаре.
17. Наша группа выступала на концерте.
18. Я люблю гулять в саду.
19. Ольга рассказала о своих родителах
20. Мы были в школе.
21. Чемодан стоит на полу.
22. На площаде стоит памятник Ленину.
23. Моя подруга вчера была в музее.
24. В упражнениях есть новые слова.
25. Зимой в лесу очень красиво.
26. Врач работает в больнице.
27. Брат учится в университете.
28. Я слишком поздно вспомнила о подруге.

Задание 2. Вместо пропусков вставьте нужное слово-действие.

Слова-действия: находятся, отдыхают, поедут, беспокоятся, вспоминают.

1. Друзья часто вспоминают о доме.
2. Родители всегда беспокоятся о детях.
3. Наши классы находятся на втором этаже.
4. Летом они отдыхают на море.
5. Скоро дедушка с бабушкой поедут в Москву.

Задание 3. Вставьте предлоги от, по, без, после, до, на, в, с, к.

Я родилась в Москве на улице Чехова. Это недалеко от кинотеатра «Россия», у театра МХАТ. Это самый центр Москвы. Здесь я ходила в школу, здесь мы с друзьями гуляли с утра до вечера по старым улицам и бульварам. Мы часто ходили в кино, а потом долго спорили о фильме.
После школы мы шли домой, за час делали уроки и бежали на улицу. В улице всегда была жизнь. А если шёл дождь или снег, мы шли друг ко другу в гости или часами говорили по телефону.
Как мы жили тогда, без компьютера и без интернета?

Задание 4. Раскройте скобки.

Дедал и Икар

Еще в древности люди мечтали летать, как птицы. В легенде, которую создали древние греки, отразилась эта мечта. Дедал был замечательным художником, скульптором и архитектором. Статуи, которые Дедал делал из мрамора, казались живыми. Дедал жил и работал на острове Крит, царём которого был Минос. А Минос не хотел, чтобы его мастер работал для других.
Долго думал Дедал, как ему бежать с острова, и, наконец, придумал. Он набрал перьев, скрепил их нитками и воском, чтобы изготовить из них крылья. Наконец, Дедал закончил работу. Он привязал крылья к рукам и поднялся в небо. Сын Дедала, Икар, с удивлением смотрел на отца, который летел в небо, как птица. Дедал спустился на землю и сделал вторую пару крыльев для сына. Он объяснил мальчику, что они теперь могут улететь с Крита. Но Дедал предупредил сына, что тот должен быть осторожен во время полёта: нельзя опускаться слишком низко к морю, чтобы крылья не намокли, и нельзя подниматься слишком высоко в небо, чтобы солнце не растопило воск. Отец с сыном надели крылья и отправились по дороге. Быстрый полёт забавлял Икара, и он быстро забыл слова отца. Икар поднялся высоко вверх, воск расплавился и перья упали в море. Так погиб Икар.
Когда Дедал увидел перья в волнах, он сразу всё понял. И тогда Дедал возненавидел своё искусство и день, когда он решил сделать крылья.
А море, куда упало тело Икара, стали называть Икарийским в честь сына великого мастера.